Γεννήθηκε το 1883 στην ενορία Ισχανάντων της Σαντάς ή το Βώνος της Γεμουράς, όπου ζούσε η οικογένειά του κατά τους χειμερινούς μήνες. Γονείς του ήταν ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Σοφιανός και η Μαρούλα Ξανθοπούλου. Είχε έξι αδέρφια, την Κυριακή (συζ. Θεόδ. Κουφατζή), την Ελένη (σύζ. Θεόδ. Πιστοφίδη), την Αικατερίνη (σύζ. Ιωάν. Τσινακίδη), τον Ιωάννη, την Ερμοφίλη (σύζ. Χαράλ. Παπαδόπουλου) και την Ευανθία (σύζ. Δαμιανού Σοφιανίδη). Σπούδασε στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας και άσκησε το επάγγελμα του δασκάλου. Για άγνωστο λόγο άλλαξε το επώνυμό του από Σοφιανός σε Νυμφόπουλος. Μυήθηκε στην τέχνη της ψαλτικής από τον Σανταίο ιερομόναχο Τιμόθεο Ιακωβίδη κι υπήρξε μέλος του Συλλόγου Ιεροψαλτών της Τραπεζούντας. Από πολύ νέος αρθρογραφούσε σε εφημερίδες της Τραπεζούντας (κυρίως στο "Φάρο της Ανατολής", του οποίου για ένα διάστημα υπήρξε και αρχισυντάκτης), του Βατούμ και των Αθηνών. Παντρεύτηκε τη συγχωριανή του Ελένη Στυλίδου, με την οποίαν απέκτησε δύο παιδιά, τη Μαρία και τον Κωνσταντίνο. Το 1915 αναχώρησε με την οικογένειά του για τον Καύκασο και ανέλαβε τη διεύθυνση του δημοτικού σχολείου της Τάκοβας, μετά όμως την απαγωγή της αδερφής του Ευανθίας από νέο του χωριού, που ήταν ερωτευμένος μαζί της, ήρθε σε σύγκρουση με τους προκρίτους του χωριού και χολωμένος επέστρεψε στον Πόντο. Την περίοδο 1918-1921 υπήρξε σύνδεσμος μεταξύ του Μητροπολίτου Ροδοπόλεως Κύριλλου και των ανταρτών της Σάντας, οι περισσότεροι εκ των οποίων ήταν παλαιοί μαθητές του. Για τη δράση του αυτή συνελήφθη από τις τουρκικές αρχές και κρατήθηκε για ένα διάστημα στις φυλακές της Τραπεζούντας. Το 1923 αναχώρησε με την οικογένειά του για την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού πέθανε από τις κακουχίες η κόρη του Μαρία. Η σύζυγός του Ελένη πέθανε λίγο αργότερα, την εποχή που ο σύζυγός της υπηρετούσε στο δημοτικό σχολείο Παλαιόχωρας Ημαθίας. Μετά το θάνατό της ο Νυμφόπουλος εγκαταστάθηκε με τον ηλικίας 2-3 ετών γιό του στο Χρυσοκέφαλο Νευροκοπίου, στο δημοτικό σχολείο του οποίου δίδαξε επί σειράν ετών. Παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο τη Δόμνα Μολοχίδου από τη Σαμάρουξα της Γεμουράς, χήρα του Σανταίου Γεώργιου Ακριτίδη. Από τα πρώτα χρόνια της έλευσής του στην Ελλάδα άρχισε να αρθρογραφεί σε ποντιακά έντυπα και να καταθέτει λαογραφικό υλικό στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών. Το 1953 άρχισε να εκδίδει σε τεύχη την τρίτομη Ιστορία Σάντας του Πόντου, που περιέχει πολύτιμες πληροφορίες για την ιστορία της Σαντάς, ιδιαίτερα κατά τα τελευταία ταραγμένα χρόνια, αλλά και την εκπαιδευτική ιστορία του τόπου. Ο Μιλτιάδης Νυμφόπουλος πέθανε στο Χρυσοκέφαλο το 1975.
Έρευνα: Δημήτρης Πιπερίδης
